Details

Al eeuwenlang speelt de overheid in Nederland een belangrijke rol in het bouwen, onderhouden en versterken van dijken. Door de eeuwen hebben we zo een leefbare delta gecreëerd die ons in staat stelt veilig te leven met water. De strijd tegen het water is onderdeel geworden van onze nationale trots. Toch is Nederland niet af. Wateropgaven worden de komende jaren complexer. De zeespiegel stijgt, rivieren voeren meer water aan, we kunnen heftigere buien verwachten en we kunnen niet meer eindeloos grondwater wegpompen. In warme zomers dreigt het juist te droog te worden en de vraag naar schoon water neemt toe. Tegelijkertijd groeit de bevolking en vragen ook andere uitdagingen om ruimte in het landschap, denk aan de energietransitie, de landbouwtransitie en de woningbouwopgave. Hierdoor neemt de druk op ruimte toe. Waterveiligheid is niet alleen een ruimtelijke, maar ook een sociaal-maatschappelijke opgave. We leven gelukkig niet meer in angst voor het water, maar tegelijkertijd zijn we ons als bewoners vaak niet meer bewust van het water.

De huidige overstromingsrisicobenadering biedt tot 2050 volop mogelijkheden om het vereiste beschermingsniveau te realiseren. Maar de vraag is in hoeverre deze benadering toekomstbestendig is. De verwachting is dat er steeds vaker knelpunten ontstaan. Bijvoorbeeld door een veranderend klimaat en de strijd om de benodigde ruimte van ingrepen voor onze waterveiligheid. Het is daarom van belang om te onderzoeken hoe we integraler en toekomstgerichter naar verschillende transities in een gebied kunnen kijken. Zo kan de synergie tussen verschillende transities versterkt worden.

In het Kennis- en Innovatieproject Waterveiligheidslandschappen is verkend hoe wij in de toekomst op andere manieren met water en waterveiligheid in het landschap om kunnen gaan. Het resultaat is een aanpak die regionale overheden concrete handvatten biedt om toekomstgericht te werken aan een waterveilige omgeving. Deze aanpak is ontstaan uit een samenwerking tussen het Hoogwaterbeschermingsprogramma, Waterschap Drents Overijsselse Delta, Provincie Overijssel, Gemeente Zwolle, Deltares, Reframing Studio, Universiteit Twente en MUST. Door de aanpak toe te passen in een concrete casus en hierop te reflecteren is een aanpak ontwikkeld om praktisch invulling te geven aan waterveiligheidslandschappen. Deze casus is in een apart rapport beschreven: Toekomstbestendig landschap Zwolle – een toepassing van de methodiek waterveiligheidslandschappen.

The Dutch government has historically played a crucial role in building, maintaining, and strengthening dikes, creating a livable delta that allows safe living with water. This battle against water has become a part of national pride. However, the challenges are becoming more complex due to rising sea levels, increased river water, heavier rainfall, and the inability to endlessly pump groundwater. Summers are becoming drier, increasing the demand for clean water. Additionally, population growth and other challenges like the energy transition, agricultural transition, and housing demands are putting pressure on space. Water safety is not only a spatial but also a socio-economic issue. While fear of water has diminished, awareness among residents has also decreased.

The current flood risk approach offers ample opportunities to achieve the required level of protection until 2050. However, the question is to what extent this approach is future-proof. It is expected that bottlenecks will increasingly arise, for example, due to a changing climate and the competition for the necessary space for interventions for our water safety. Therefore, it is important to investigate how we can look at different transitions in an area in a more integrated and future-oriented manner. This way, the synergy between different transitions can be strengthened. Following the new approach, we develop attractive future narratives and alternatives to integrate flood resilience in the landscape and we contribute to the comprehensive implementation of multi-layer safety. Using back-casting techniques, we develop transformative pathways towards a resilient future.

The executed Knowledge and Innovation Project on Flood Resilient Landscapes explores new ways to manage water and flood resilience in the future. The result is an approach that provides regional governments with concrete tools to work towards a flood resilient landscape. This approach was developed in collaboration between the High Water Protection Program, Water Board Drents Overijsselse Delta, Province of Overijssel, Municipality of Zwolle, Deltares, Reframing Studio, University of Twente, and MUST.

A separate report (“Toekomstbestendig landschap Zwolle, een toepassing van de methodiek waterveiligheidslandschappen”) describes the result of an application of the approach in an area, east of the city of Zwolle in the Netherlands. Experiences of the process were incorporated in the described approach and serve as an illustration of applied instruments and tools.